میکروبیولوژی پزشکی
میکروبیولوژی پزشکی

میکروبیولوژی پزشکی

صمد واثقی

اکتینو مایست ها

Actinomyces
Domain:      Bacteria
Phylum:      Actinobacteria
Class:         Actinobacteria
Order:        Actinomycetales
Family:       Actinomycetaceae
Genus:       Actinomyce 

اکتینو مایست ها:​​​​​​​

اکتینومیست ها ارگانیسم های گرم مثبت پروکاریوت هستد که در راسته اکتیتومیستال قرار میگیرند و وابسته به باکتری های گروه کورینه فرم میباشند.اکتینو میست ها در بافت و یا محیط کشت ایجاد سلول های کشیده و رشته مانند صاف یا مواج میکنند که ممکن است یک شاخه یا دوشاخه ای باشند. این ارگانیسم ها در بافت دانه ایجاد میکنند که در واقی میکرو کلنی ارگانیسم در بافت است.
اکتینومیست دارای آنزیم هایی هستند که باعث مرگ باکتری ها و برخی قارچ ها میشوند به همین دلیل در تولید آنتی بیوتیک ها از آنها استفاده میشود.

این ارگانیسم ها دارای چند جنس میباشند که به شرح زیر است:
۱. اکتینو میسس

۲.اراکنیا

۳.نوکاردیا

۴.اکتینومادورا

۵.استرپتومیسس

۶.میکرومونوسپورا(فاقد هرگونه میسیلیوم هوایی است)
باکتری هایی هستند که از نظر مورفولوژی کلنی
ها تقریبا شبیه قارچها میباشند و روی محیط های کشت خود را به صورت منشعب ، شاخه دار و  یا بدون شاخه نشان میدهند.

از نظر مورفولوژیک باسیلی و کوکوباسیل نمایان میشوند و دیواره پپتیدوگلیکان دارندولی از نظر ظاهر بیشتر شبیه قارچها هستند ولی خصوصیات باکتری ها را کامل دارند.
برخی از این باکتری ها به صورت هوازی(aerobic) و یا بی هوازی اختیاری ( anaerobic ) میتوانند زندگی کنند.

کلا سه گونه از این اکتینومایست ها مورد بحث قرار خواهد گرفت:
Actinomyces species
  Nokardia species  
Streptomyces species

که نوکاردیا و استرپتومایسز وضعیت هوازی دارند و برای رشد و تکثیر به نیازمندند ولی اکتینومایسز بی هوازی است . این باکتری ها کلا در ترشحات چرکی شان گرانول هایی دارند که این گرانول ها در تشخیص عفونت های اکتینومایست ها کمک کننده است( برخی باکتری ها این گرانول ها را به صورت کامل نمایان می کنند و با خودشان دارند – مانند اکتینومایسز ها و استرپتومایسز ها-  و بعضی مانند نوکاردیا ممکن است گرانول داشته باشند ممکن هم هست نداشته باشند.
نوکاردیا در دیواره شان مایکولیک اسید دارند ولی استرپتومایسز ها فاقد این ماده در دیواره شان هستند.

اکتینومایسز ها
         نورمال فلورا در انسان و حیوان:​​​​​Actinomyces
کلا در مخاط دهان (ممکن است در روده بزرگ هم باشند)سکونت دارند ولی به صورت کلی به عنوان فلور اصلی دهان محسوب می شوند و در شرایط خاصی (عمل جراحی ) و یا وضعیت بد بهداشت دهان در برخی افراد منجر به ایجاد عفونت می شود و باعث میشود این باکتری از سطح مخاط وارد زیر جلد شودو زخم های عمقی رادر سینوس ها ایجاد کند و عفونت های مختلف اکتینومایست را ایجاد کند ←فلور نرمال هستند و در سطح مخاط سکونت دارند اما تحت شراطی خاصی به قسمت های عمقی تر نفوذ پیدا میکنند و باعث ایجاد عفونت و ضایعاتی در دهان یا قسمت  های دیگر میشوند به جاهای استریل بدن انتقال پیدا میکنند پس منبع آنها endogenous  است یعنی باکتری کمتر از بیرون وارد بدن میشوند بلکه به صورت فلور داخل مخاط هستند و تحت شرایطی میتوانند به قسمت های عمقی تر نفوذ پیدا کنند
شایع ترین اکتینو مایسز ها Actinomyces Esraelii می باشد که بیشتر عفونت های اکتینومایسز ها را این باکتری ایجاد میکند.
این باکتری ها باعث ضایعات و عفونت های چرکی شدید میشوند که گرانول های زرد رنگی در این ترشحات وجود دارند که در داخل این گرانول ها باکتری ها وجود دارند. وجه مشخصه ی همه ی عفونت های اکتینومایسز همین ترشحات چرکی هستند که حاوی گرانول های زرد رنگ می باشند
• عفونت هایی که توسط اکتینومایسز ها ایجاد می شود را  اکتینومایکوسیز (actinomycoses) میگویند.

انعقاد


 هموستاز
هموستاز از دو بخش heme به معنی خون و stasis به معنی توقف تشکیل شده و در کل به معنای توقف خونریزی است.

هموستاز: به مجموع اعمال فیزیولوژیکی که موجب توقف خونریزی میشه هموستاز اطلاق میشه.


 فاکتورهای متعددی در فرایند هموستاز نقش دارن که عبارتنداز:
1. فاکتورهای انعقادی که در تشکیل لخته شرکت میکنن.
2. فیبرینولیز که موجب لیز لخته تشکیل شده میشن.
3. پروتئین های ضد انعقادی و تنظیم کننده
4. سیستم عروقی، پلاکتها، گرانولوسیتها و مونوسیتها

 هموستاز به دو مرحله هموستاز اولیه و ثانویه تقسیم میشه. در هموستاز اولیه سیستم عروقی و پلاکتها نقش دارن درحالیکه در هموستاز ثانویه فاکتورهای انعقادی فعالیت دارن.

درهموستاز اولیه با مشارکت سیستم عروقی و پلاکتها میخ پلاکتی تشکیل میشه و خونریزی بصورت موقت بند میاد.

در هموستاز ثانویه دراثر فعالیت فاکتورهای انعقادی روی میخ پلاکتی رشته های نامحلول فیبرین تشکیل میشه و موجب استحکام میخ پلاکتی و توقف کامل خونریزی میشه.

بطور کلی هموستاز اولیه زودتر فعال میشه ولی ضعیفتر از هموستاز ثانویه هست و عملکرد هر مرحله مستقل است و اختلال در هر مرحله موجب اختلال در مرحله بعدی نمیشه.

 اختلال در اجزای هموستاز اولیه منجر به خونریزی سطحی، پوستی، مخاطی، پتشی و 3پورپورا میشه درحالیکه اختلال در اجزای هموستاز ثانویه موجب خونریزی عمقی بصورت هم آرتروز و خونریزی عضلات و هماتوم میشه.

روند کلی هموستاز:
1. دراثر آسیب عروقی خونریزی رخ میده.
2.فعالیت سیستم عروقی و پلاکتها موجب تشکیل میخ پلاکتی و توقف موقتی خونریزی میشه.
3. فاکتورهای انعقادی با ایجاد رشته های فیبرین و استحکام میخ پلاکتی موجب توقف کامل خونریزی میشن.
4. لخته تشکیل شده باید جهت برقراری مجدد جریان خون لیز بشه و این کار توسط سیستم فیبرینولیز انجام میشه

واکسن آنفلونزا

بطور کلی دو نوع  تجاری واکسن آنفلونزا وجود داره که هر دو واکسن اغلب به صورت سه ظرفیتی یعنی دو سویه از تیپ A و یک سویه از تیپ B رو در بردارند (واکسن های چهار ظرفیتی آنفلوانزا در کانادا تأیید شده اند)
واکسن غیرفعال یا کشته شده (killed or inactive vaccine)
که به طور عمومی Flu shot هم نامیده می شوند که با نامهای تجاری متفاوت در بازار وجود دارند.
واکسن غیرفعال فصلی برای سنین 6 ماه به بالا در افراد سالم و دارای بیماریهای مزمن تأیید شده است.

واکسن زنده تخفیف حدت یافته

(live attenuated influenza)
که به صورت اسپری بینی تزریق میگردد.
 ⚡️نکته مهم این است که واکسن اسپری بینی آنفلونزا فقط برای افراد 49-2ساله غیرباردار قابل استفاده است.
معروفترین نوع این واکسن، flumist می باشد.
کنترل و درمان:
نکته : برای درمان عفونت ها همیشه مراحل تکثیر پاتوژن ها مورد توجه می باشد که در مورد تمام عفونت های ویروسی این مورد نیز اهمیت دارد
آمانتادین و ریمانتادین جلوگیری از پوشش برداری ویروس از طریق بلوکه کردن کانال پروتئینی M2
نکته: به دلیل ایجاد سویه های مقاوم به این داروها به خصوص مقاومت سویه ی پاندمی A/ 2009/ H1N1، مرکز کنترل بیماری های آمریکا (CDC) استفاده از آنها را توصیه نمی کند.
زانا می ویر (داروی استنشاقی) و تامی فلو (داروی خوراکی)
جلوگیری از رها سازی ویریون های  جدید و شروع دوره ی جدید عفونت از طریق مهار آنزیم NA ویروس آنفلوانزا
نکته : داروهای زانامی ویر و تامی فلو (اوسلتا می ویر) جهت درمان آنفلوانزای A و B کاربرد دارند.
 نکته: عملکرد زانامی ویر بهتر از تامی فلو می باشد

سایکوبیوتیک (Psychobiotic) چیست؟


پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفید موجود در برخی از محصولات لبنی مانند ماست و دوغ هستند که به حفظ سلامت سیستم گوارشی کمک می‌کنند. این باکتری‌ها همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند. به این دلایل بسیاری از پزشکان استفاده روزانه از پروبیوتیک‌ها را توصیه می‌کنند.

برای از این پروبیوتیک‌ها در بهبود سلامت روان، کاهش استرس و افسردگی مؤثر هستند که در اصطلاح جدید پزشکی به آن‌ها سایکوبیوتیک گفته می‌شود.
سایکوبیوتیک‌ها ارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که وقتی به میزان کافی در بدن بیماران مبتلا به اختلالات روانی از جمله افسردگی و سایر بیماریهای مرتبط با استرس حضور دارند، علایم بیماری را کم کرده و به حفظ سلامت روانی کمک می‌کنند.
«آلن سی لوگان» متخصص  طب سنتی و طبیعی می‌گوید: پروبیوتیک‌ها باعث تعادل در باکتری‌های داخل دستگاه گوارش می شوند. این باکتری‌ها کارهای بسیاری در روده انجام می‌دهند که مهم‌ترین آن‌ها حفاظت از دیواره روده است. عدم تعادل این باکتری‌ها در روده (به عنوان مثال به علت استرس روانی، چربی بالا و رژیم غذایی پر از قند) به نفوذپذیری روده منجر می‌شود. نفوذ پذیری روده اتفاق ناخوشایندی است زیرا بخشی از باکتری‌ها در اثر نداشتن تعادل از طریق دیواره روده به جریان خون منتقل شده و باعث ایجاد التهاب می‌شوند که این مسأله با چاقی، بیماری و سایر مشکلات روحی و روانی در ارتباط است.
بر اساس مطالعات انجام شده، افراد بزرگسالی که به مدت 30 روز در صبحانه شان محصولات پروبیوتیک حاوی لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم مصرف کرده بودند، استرس و اضطراب پایینی داشتند. این تحقیق نشان داد که «فلور روده» نقش اساسی در میزان استرس، اضطراب و افسردگی بازی می‌کند. احتمالا در آینده ای نزدیک از سایکوبیوتیک‌ها به عنوان یک ابزار کمک درمانی برای بیماریهای روانی استفاده خواهد شد.